EL-HALÎM
ANLAMI: Hak edenleri cezalandırma imkânına ve kudretine sahipken suçluların cezasını peşinen vermeyen, gazâbın kendisine gâlip gelmediği, sapkınların, yoldan çıkmışların, âsilerin isyanlarının kendisini öfkelendirmediği, acele etmeyen ve af sahibi, kullarının suçunu anlamasına ve tövbe etmesine fırsat tanıyan, çok yumuşak davranan demektir.......... “Şüphesiz Allah, Ğafur’dur, Halîm’dir.” (Âl-i İmran Sûresi, 3/155)
BU İSİM İLE GENEL ANLAMDAKİ BAĞIMIZ:
“ Bununla beraber Allah, insanları kazandıkları (günahlar) yüzünden hemen yakalayıverseydi, yeryüzünde hiçbir canlı bırakmazdı. Fakat onları belli bir süreye kadar erteliyor. Nihayet ecelleri gelince gereğini yapar. Şüphe yok ki Allah, kullarını görmektedir. Fâtır 35/45)..”
Kul bu isimle hayatının bütün dönemlerinde muhataptır. Yanlışlarını düzeltmek için ihtiyaç duyduğu imkânlar bu ismin tecellilerindendir. Ve bu esma tehir ettiği mücazat ve mühlet verdiği tasrihat ile Muhabbetullah’ın da sebeplerindedir. Çünkü ceza kudreti ve mahlûkata hâkimiyeti olduğu halde fırsat tanımak ancak sonsuz bir rahmet ve şefkatin hilm ile zuhurudur.
Bununla birlikte kul herhangi bir gaye, iktidar gerektiren bir durumu uygulama ile karşı karşıya geldiğinde tez canlılıktan uzak olarak itidal noktasını bulması ve ona göre muhakemeli ve dikkatli davranması bu ismin kulun akıl ve iradesindeki tecellisindendir.
BU İSMİN HAKİKATİNE DAİR;
Hak eden suçluların cezasını vermeye kudreti varken bunu yapmamak, yumuşak davranmak, cezalandırmayı ertelemek bu ismin hakikati ile ilgili önemli bir durumdur. Çünkü suçluları cezalandırmaya gücü olmayan hilm sıfatı ile tesmiye edilmez.Bu noktada yumaşak muamele aczi ifade eder. Oysa bu sıfat, gerekli iktidar ve kudrete sahipken, suçun karşılığından vaz geçmeyerek hataların düzeltilmesine tanıdığı mühletle ile kendini ifade eder.
Dolayısıyla; Allah CC Halîm esmasının iktizası ile suçluları hemen cezalandırmaz, Allah’ın CC gazaplanması onu hiddete ve hemen karşılık vermeye irade ettirmez. Kullarının haddi aşan davranışları nedeniyle onların hayat levazımatlarında bir kısıtlama yapmaz, Çünkü o tüm mahlûkatına hâkimdir, dilediği zaman dilediği buyruğu gerekli mukabeleyi yapar. O telaş etmekten beridir. O her şeyi bir ölçü ve hikmetle yapar.
BU ESMA-İ İLAHİYEDEN İYİ HUYLAR, ULVİ HİSLER, DOĞRU FİKİR VE GÜZEL DÜŞÜNCELER İLE YÜKSEK AHLÂK EDİNME;
Öncelikle kulun kendini zilletten koruyup hesap verecek durumda bulundurmaması önemlidir. Bu İsmin tecellisindeki mühleti günahlarının tövbesi için vesile yaparak, şükürler ederek, faziletli ameller ve iyiliklerle kendini cezadan kurtaracak bir vaziyet almalıdır. Ve nefsine Allah’ın onu hatalarından dolayı hemen cezalandırmayıp imhal ile kendine fırsat tanıdığını, onun hesap görücü olarak yeteceğini, adil, hafid, kahhar, habir olduğunu, kusurlarını ihmal etmediğini hatırlatarak istikamette kalmasını, haddi aşmamasını telkin etmelidir.
Halîm isminin kulun akıl, kalp, irade ve istidat aynasında ahlâk olarak görünmesi ise;
İnsanların kusurlarını onların yüzlerine vurmamak, aşağılamamak, tenkit etmemek, hilm ile yaklaşmak, hiddet etmemek, acımak, hatalarını düzeltebilme ve özür dileyebilmeleri için zaman tanımak, kendisininde böyle bir duruma düşebileceğini düşünmek ile günahlara vesile olan tüm fitne, fesat, desise, zaaf, su-i ahlâk, menfi telkinat gibi durumlardan Allah’a sığınmak, korku ümit dengesini muhafaza etmek ve bu meyanda tavsiyelerde bulunmak şeklindedir.
Birkaç Hadis-i Şerif:
1- Gereğini yapmaya gücü yettiği halde öfkesini yutan kimsenin kalbini Allah güven ve îmanla doldurur. Hz. Muhammed A.S.M
2- Allah kıyamet günü insanları mahşer yerinde toplar. Bir dellal fazilet sahipleri nerede? diye seslenir. Az bir topluluk kalkıp süratle cennete giderler. Melekler onları karşılar da süratle gidişlerinin sebebini sorarlar. Biz fazilet sahipleriyiz derler. Faziletiniz nedir diye sorduklarında:
“Bize haksızlık yapıldığında sabrettik, kötülük yapıldığında affettik, cahilce muamele edildiğinde hilmettik “derler. Melekler girin cennete amel edenlerin ecri ne güzeldir derler.”……….Hz Muhammed A.S.M (Beyhaki)
3- “Allah’ım beni ilimle zenginleştir, hilim ile süsle, takvayı ikram et, afiyetle de güzelleştir.”
Hz Muhammed A.S.M (İhya 3/394)
.
