Nefs Üzerine..

Hayatın başına ne gelirse gelsin insanın en mühim meselesi safını belirlemesi ve istikamet çizgisini kaybetmemesi üzerindedir.

Bu zorlu yolculuk ve etkili uğraşlar insanda bulunan zayıf noktalara temas ettiğinde tesirli olabilmektedir.

Çünkü insan gayet aciz ve zayıf bir varlıktır. Üstadımız Bediüzzaman’ın ifade ettiği gibi Cismi bir mikroba mağlup olabildiği gibi başına gelen edna bir şeyle sersemleşebilir.

Bu zaaf ve acziyet ve muvaffakiyetsizlik ona bir çile için verilmemiş..Yine üstadımızın ifade ettiği gibi aczin ve fakrın kanatlarıyla makam-ı ala-yı ubudiyyete uçmaktır.Ubudiyet ise kul ile mabud arasında en yüksek bağlantıdır.

Kulun kendini ihlâs ve ubudiyet ile mabuduna sevdirmesi, insan için en yüksek değer olan Rabbi tarafından sevilmesine sebeptir.

Evet, adeta bütün noksanlıklar Allah’ın tamamlaması için vardır. İltica kapıları bunlar için açıktır.

Dua ve ubudiyet muhtaç olunan şeylerin ikmal edilmesi, hacetlerin giderilmesi, kalp ruhun sığınma meylinin bir tahassüngahda güven bulması, kalplerin ancak O’nun zikriyle mutmain olması, insanın ihtiyaç dairesinin genişliği ve bütün bu dairenin kudretli ve merhametli bir iradenin tasarrufuna amadeliği, sadece Rabbi ile mahlûku arasındaki irtibatı tesis etmek ve bu tesis edilen rabıtanın ebedi âlemdeki inşasına zemin hazırlamakla ilgilidir.

Nefsin vaziyeti ve hastalıkları, zaaf ve ölçme şekli, etkileşimi ve tepkileri, yorum özelliği ve vaziyetinin acz ve fakr içerisindeki konumunun okunması, maksad ve matlaplarına olan uzaklığı ve dünyanın içindekilerle beraber faniliği, zevklerin geçiciliği, nimetlerin zevali, hevanın belası ve asla faniye ve faniliklere razı olmayan bir vicdanın feryadı, ruhun ihtazazatı, kuvvetli ve sağlam bir istinatgahı fıtrata arattırıyor.

Ki bulsun ebedi olarak elemlerden kurtulsun…

İşte nefsimizin mahiyetinden bazı başlıklar;

Nefis, zıtları birbirinden tevlid eder (Mesnevî-i Nuriye)



Nefis, aleyhte olan her bir şeyi lehte zanneder. Nefis, mükâfatı gördüğü zaman "Keşke ben de öyle yapaydım, böyle olaydım" der. Mücâzâtın şiddetini de gördüğü vakit, teâmî ve inkârla kendisini tesellî eder. (Mesnevî-i Nuriye)

Nefis, tembellik saikasıyla vazife-i ubudiyetini terk ettiğinden, tesettür etmek istiyor. Yani, onu görecek bir rakibin gözü altında bulunmasını istemiyor. Bunun için bir Hâlıkın, bir Mâlikin bulunmamasını temennî eder. Sonra mülâhaza eder. Sonra tasavvur eder. Nihayet, ademini, yok olduğunu itikad etmekle dinden çıkar. (Mesnevî-i Nuriye)



Nefsin vücudunda bir körlük vardır. O körlük vücudunda zerre-miskal kaldıkça, hakikat güneşinin görünmesine mâni bir hicap olur.( Mesnevî-i Nuriye -Katre)



Nefis, kendisini kader ve sıfât-ı İlâhiyenin tecelliyat dairesinden hariç addeder.

Nefis, devekuşu gibidir. Şeytan Sofestâî, hevâ da Bektâşîdir.( Mesnevî-i Nuriye)



• Nefs-i emmâre, devekuşu gibi aleyhine olan şeyi lehine zanneder. Veya Sofestâî gibi münakaşa edenleridir ki, vekilleri birbirini reddeder. Teâruzan, tesâkutan kabilinden, "Hiçbirisi de hak değildir" diye hükmeder.( Mesnevî-i Nuriye)



• Gafil nefis, âhireti dünyanın bitişiğinde ve dünyayla bağlı bir menzil zannediyor. Bu itibarla nefsin elinde iki silâh vardır. Dünyanın zeval ve fenasının eleminden kurtulmak için âhireti düşünmekle ümitvar olur. Âhiret için lâzım olan a'mâl külfetine gelince, gaflet veya tegafül ile ondan da kendisini kurtarır. (Mesnevî-i Nuriye)



• Nefs-i nâtıkanın en yüksek matlubu devam ve bekadır. Hattâ vehmî bir devamla kendisini aldatmazsa hiçbir lezzet alamaz. (Mesnevî-i Nuriye)



• Nefis, Rabbisini tanımak istemiyor; firavunâne kendi rububiyet istiyor.(Mektubat)



• Nefis, ve hevâ, kuvve-i şeheviye ve gadabiye, bir kapıcı ve it hükmündedirler.(23.Söz)



• Şeytanın mühim bir desisesi, insana kusurunu itiraf ettirmemektir-tâ ki istiğfar ve istiâze yolunu kapasın. Hem nefs-i insaniyenin enâniyetini tahrik edip, tâ ki nefis kendini avukat gibi müdafaa etsin, adeta taksirattan takdis etsin.(On Üçüncü Lem'a)



• Nefis, kendini serbest ve müstakil ve bizzat mevcut bilir. Ondan, bir nevi rububiyet dâvâ eder; mâbuduna karşı adâvetkârâne bir isyanı taşır.(29.Mektup)



• Nefis, Vâcibü'l-Vücudun ef'âlini fiillerine benzetemiyor. Hakikatini fehmetmekte akıl m ütehayyir kalıyor. Fiili fâilsiz zannediyor.(Mesnevî-i Nuriye – Zerre)



• Nefis, kendisini, yaptığı fiillerinde fiil içinde müstetir Hû gibi görüyor. Tecelliyâtın genişliğini imtinâa, büyüklüğünü ademe hamletmekle, şeytanı bile yaptığı mugalâtadan utandırıyor.



• Nefis, daima ıztıraplar, kalâklar içinde evhamdan kurtulup tevekküle yanaşmıyor. Hükm-ü kadere razı olmuyor.( Mesnevî-i Nuriye – Habbe)



• Evet, insanı dünyaya çağıran ve sevk eden esbab çoktur. Başta nefis ve hevâsı ve ihtiyaç ve havassı ve duyguları ve şeytanı ve dünyanın surî tatlılığı ve senin gibi kötü arkadaşları gibi çok dâileri var.(17.Lem’a 7.Nota)



• Mâlik-i Hakikîden gaflet, nefsin firavunluğuna sebep olur.



• Nefis, nefsine mâlik olmadığı gibi, cismine de mâlik değildir.( Mesnevî-i Nuriye)



• Ve keza, seni nefsini sevmeye sevk eden esbab:



1. Bütün lezzetlerin mahzeni nefistir.



2.Vücudun merkezi ve menfaatin madeni nefistir.



3. İnsana en karib (yakın) nefistir. (Mesnevî-i Nuriye)



• Hissiyat-ı nefsiye damarlara ilişir, bir derece hükmünü kalb, akıl ve ruhun rağmına olarak icra eder.



• Nefis ve hevâ ve his ve vehim bazan aldatıyorlar.(Yirmi Birinci Lem'a)



• Nefis, mütekebbir, mütemerrid serkeş, müftehir, mağrur, ucüblü, riyakârdır.( Mesnevî-i Nuriye – Hubâb)



• Nefis, şu dünya hayatına müştak ve mevtten kaçar.( Yirmi Altıncı Söz)



• Nefis, kendinde gördüğü nimet-i İlâhiyeyi kendi malı tevehhüm ederek gurura, iftihâra, temeddühe başlar.( Yirmi Sekizinci Lem'a)



• Hem insanda madem nefis, hevâ ve vehim ve şeytan hükmediyorlar; çok vakit imanını rencide etmek için, gafletinden istifade ederek, çok hileleri ederler, şüphe ve vesveselerle iman nurunu kaparlar.(Yirmi Altıncı Mektup)



• Nefs-i emmâre, tahrip ve şer cihetinde nihayetsiz cinayet işleyebilir. Fakat icad ve hayırda iktidarı pek azdır ve cüz'îdir.( Yirmi Üçüncü Söz)



• Şeytanın talebesi olan Nefs-i emâre cismin küçüklüğünü san'atın küçüklüğüne atfetmekle, esbabdan sudûrunu tecviz ediyor. (Mesnevî- Nuriye - Onuncu Risale)

Evet bütün bu olumsuz özellikleri,aleyhimizde olan şeyleri lehimize çevirmek ancak Allah’ın yardımıyla mümkündür..

İ’lem Eyyühel-Aziz! لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ اِلاَّ بِاللّهِ cümle-i mukaddesesi, insanın zerre vaziyetinden, insan-ı mü'min suretine gelinceye kadar camidiyet, nebatiyet, hayvaniyet, insaniyet gibi geçirdiği etvar ve ahvaline nâzırdır. Şu menzillerde insanın letaifi pek çok elem ve emellere maruzdur. Maahaza havl ve kuvvetin müteallikleri zikredilmeyerek mutlak bırakılmıştır. Binaenaleyh bu cümle, teselli-bahş olup şümulü dâhilinde olan makamlara göre tefsir edilir. Meselâ:

1- لاَ حَوْلَ عَنِ الْعَدَمِ وَ لاَ قُوَّةَ عَلَى الْوُجُودِ Ademden çıkıp vücuda gelmek.

2- لاَ حَوْلَ عَنِ الزَّوَالِ وَ لاَ قُوَّةَ عَلَى الْبَقَاءِ Zevale gitmeyip bekada kalmak.

3- لاَ حَوْلَ عَنِ الْمَضَرَّةِ وَ لاَ قُوَّةَ عَلَى النَّفْعِ Mazarratı def', menfaati celb.

4- لاَ حَوْلَ عَنِ الْمَصَائِبِ وَ لاَ قُوَّةَ عَلَى الْمَطَالِبِ Musibetten uzak olup, matluba nâil olmak.

5- لاَ حَوْلَ عَنِ الْمَعَاصِى وَ لاَ قُوَّةَ عَلَى الْعِبَادَةِ Maâsiye düşmemek, ibadete devam etmek.

6- لاَ حَوْلَ عَنِ النِّقَمِ وَ لاَ قُوَّةَ عَلَى النِّعْمَةِ Azaba maruz kalmamak,

nimete mazhar olmak.

7- لاَ حَوْلَ عَنِ الظّ لْمَةِ وَ لاَ قُوَّةَ عَلَى النُّورِ Zulmete düşmemek, nur ile tenevvür etmek.

Ve hâkeza her bir makamda insanın letaifine göre takyid ve tefsir edilebilir.

Evet;

“Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâhil aliyyil azîm”

“Güç ve kuvvet, sadece Yüce ve Büyük olan Allah’ın yardımıyla elde edilir.”



Selam ve Dua